Plaid Cymru Caerdydd Plaid Cymru Caerdydd

Yn araf, gyda chymorth y ddeddfwriaeth sydd yn cael ei wthio’n gyflym drwy’r Senedd oherwydd y pandemig coronafeirws, mae democratiaeth yn marw. Y Mesur Heddlu, Trosedd, Dedfrydu a Llysoedd enfawr a fydd yn cael effaith mawr ar yr hawl i brotestio, heb sôn am amharu ar hawliau grwpiau Teithwyr a Roma, ydy’r ychwanegiad diweddaraf at reoli drwy ddyfarnu Llywodraeth y DU. Mae adran arbennig hyd yn oed wedi’i neilltuo i gerfluniau yn sgil proestiadau Black Lives Matter, gan osod dedfrydau o hyd at ddeng mlynedd am halogi cofebau cyhoeddus.

Mae’r Mesur Heddlu, Trosedd, Dedfrydu a Llysoedd yn ymestyn pwerau’r heddlu i atal protestiadau sydd yn achosi ‘ anniddigrwydd difrifol’ yn ogystal â rhoi cosbau llym i brotestwyr sydd yn achosi ‘annifyrrwch difrifol’.

Mae’r gosb o ddeng mlynedd am ddifrodi cerfluniau yn gwbl anghymesur. Deng mlynedd ydy’r tariff uchaf a roddir am fygythiadau i ladd, gwenwyno heb fod yn farwol ac ymosodiad anweddus.

MAE ANGEN I LYWODRAETH CYMRU WEITHREDU I ATAL TRYCHINEB GRENFELL ARALL

Rhaid dysgu gwersi o bob trychineb. Dinistrwyd 72 o fywydau mewn un bloc o fflatiau oherwydd tân yn Llundain yn 2017 ac un flwyddyn yn ddiweddarach, collwyd o leiaf 64 o fywydaui mewn tân yng Nghanolfan siopa yn Kemerovo, Siberia.

Dwy wlad miloedd o filltiroedd ar wahân ac eto mae’r ddwy drychineb yn rhannu’r un nam marwol, sef esgelustod troseddol o ran diogelwch tân.

Yn Rwsia, y prif achosion oedd system larwm tân diffygiol ac allanfeydd tân wedi’u cloi, tra yn Llundain arweiniodd waliau yn cynnwys insiwleiddio marwol ynghyd â system rheoli mwg a lanwodd y llwybrau dianc gyda mwg at golli bywydau yn drasig.

Lledaenodd y tannau gyda ffyrnigrwydd mor gyflym, ac eto mae systemau cyfiawnder ar draws y byd yn boenus o araf, yn enwedig mewn achosion lle mae sawl asiantaeth dan sylw ac mae cyfrifoldeb yn cael ei symud o un i’r llall. Ychwanegwch y pandemig Covid at hyn ac mae’n cael effaith ar gyflymdra’r achosion llys.

Ond y cwestiwn ydy, a fydd angen gweld trychineb arall cyn i Lywodraeth Cymru weithredu i gael gwared ar y cladin marwol o gartrefi mewn blociau uchel o fflatiau?

Mae darn o dir llwm o goncrid a chwyn gerllaw Rhodfa’r Gorllewin A48 a gorsaf drennau Parc Waun-gron. Mae’n anodd dirnad bod miliwn o bunnoedd, ac yna £680,000 pellach o arian y trethdalwyr eisoes wedi ei wario ar y diffeithdir yma ers 2014.

Cafodd y miliwn cyntaf ei wario ar uwchraddio’r ganolfan ailgylchu oedd ar y safle cyn i hwnnw gau yn ddisymwth. Defnyddiwyd yr ail swm o arian ar ddatblygu’r safle gyda chynlluniau uchelgeisiol i adeiladu gorsaf fysus a bloc uchel o 50 o fflatiau cyngor. Y bwriad ydy trawsnewid y safle yn gyfnewidfa trafnidiaeth i gysylltu llwybrau metro a bysus ar draws y ddinas. Mae’r metro ei hun yn brosiect gwerth miliynau o bunnoedd.

Ac eto dydy gwaith ddim wedi cychwyn ar y safle, sydd yn parhau’n ddiffeithdir ers i Lywodraeth Cymru gau’r ganolfan ailgylchu dros chwe mlynedd yn ôl. Mae oedi wedi bod o ran dyddiad cwblhau’r orsaf fysus tan o leiaf 2023; mae Cyngor Caerdydd yn honni bod y safle wedi’i halogi gydag olew ac mae angen cyfleuster arbennig i gael gwared ohono, a dyma sydd yn arwain at oedi.

“Rwyf yn credu’n angerddol y dylai cenedlaethau presennol a chenedlaethau’r dyfodol o bobl ifanc yng Nghymru a’r DU allu parhau i fwynhau ac elwa o brofiad Erasmus.”

Dyma eiriau Dr Hywel Ceri Jones,sylfaenydd y cynllun Erasmus byd-eang, cynllun oedd yn galluogi myfyrwyr o’r DU i astudio mewn prifysgolion dramor. Colled arall i Gymru a ddaeth yn sgil Brexit ydy’r ffaith nad ydy’r DU bellach yn rhan o’r cynllun addysgiadol cyfoethog yma a sefydlwyd gan y Cymro blaengar hwn.

Nawr, er bod Cymru a’r Alban yn awyddus i ailymuno gyda chynllun Erasmus a 145 o Aelodau Senedd Ewrop yn eu cefnogi drwy ysgrifennu at Arlywydd y Comisiwn, Ursula von der Leyen, mae’r UE wedi datgan na all cenhedloedd ateb y gofyniad i ailymuno gydag Erasmus, dim ond  gwlad yn ei  chyfanrwydd.

Yn ystod y pandemig mae gofalwyr di-dâl yng Nghymru wedi arbed £33 miliwn bod dydd i’r Senedd. Mae tua 370,000 o ofalwyr ar draws Cymru ac eto dydy arbed arian i’r Llywodraeth ddim yn rhywbeth i’w ddathlu wrth i ofalwyr ddod i ben eu tennyn. Dydy nifer o’r rhai sydd yn gofalu am berthynas neu bartner ddim yn ymwybodol o’u hawliau cyfreithiol; mae rhai ohonynt yn blant nad ydynt ar hyn o bryd yn mynychu ysgol; dydy nifer o ofalwyr ddim yn gwybod lle i gael cymorth yn enwedig yn ystod pandemig byd-eang pan mae gwasanaethau iechyd dan bwysau a phan fo cefnogaeth wedi diflannu.

Mae’n argyfwng sydd yn dwysáu ac yn un sydd yn aml yn cael ei anwybyddu wrth i feddyliau droi tuag at gyflwyno brechlynnau a dyfodol economi fregus y DU. Dywedodd Prif Weithredwraig yr elusen Gofalwyr Cymru, Helen Walker: “gyda phob diwrnod sydd yn mynd heibio yn ystod y pandemig yma mae gofalwyr yn cael eu gwthio i’r eithaf gan ddarparu hyd yn oed mwy o ofal i’w hanwyliaid gyda chefnogaeth sydd yn gyflym leihau.”

Plaid Cymru yn galw am y tryloywder mwyaf posibl i feithrin ymddiriedaeth, a chwestiynu'r system apwyntiadau mewn llythyr agored at y Gweinidog Iechyd

Plaid Cymru yn dadorchuddio slogan etholiadol gan addo i adleisio "ysbryd '99"

Siân Gwenllian AS yn galw am gynllun dal i fyny clir i ddisgyblion yn dilyn misoedd o addysg goll

Rhun ap Iorwerth yn cyhoeddi cynllun newydd y Blaid i gefnogi lles meddyliol pobl ifanc

Gan Rhys ab Owen - Ein Hymgeisydd y Senedd ar gyfer Gorllewin Caerdydd

Pan basiwyd Deddf Lles Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 (Deddf Cenedlaethau'r Dyfodol) fe’i cyfarfuwyd â ffanffer fawr a’i disgrifio fel cenfigen cenhedloedd eraill.